დღის სიახლეებისიახლეები

მსოფლიო ბრინჯის კრიზისის წინაშეა

0
გაზიარება

The Economist-ის ინფორმაციით მსოფლიო ბრინჯის კრიზისში შედის,რადგან გლობალური მოთხოვნა მკვეთრად იზრდება, მოსავლიანობა სტაგნაციაშია, წარმოებისთვის საჭირო მიწა, წყალი და მუშახელი სულ უფრო მწირი ხდება, კლიმატის ცვლილება და ტემპერატურის მატება კი ნათესების გაფუჭებას იწვევს. თუმცა ბრინჯი გლობალური დათბობის ერთ-ერთი მიზეზი დავათადაცაა.

მწვანე რევოლუციის სახელით ცნობილი მესამე სასოფლო-სამეურნეო რევოლუცია, რომელიც 1980-იან წლებში დაიწყო და ახალი აგროტექნოლოგიების, მანქანა-იარაღების, მოწყობილობების, სასუქებისა და მცენარეთა დაცვის საშუალებების დანერგვის გზით ხორციელდებოდა, ადამიანური გონების ერთ-ერთი უდიდესი მიღწევა იყო.

ინდოეთში, მექსიკასა და ფილიპინებში უფრო მაღალმოსავლიანი ხორბლის და, განსაკუთრებით, ბრინჯის ჯიშების ხელშეწყობა ჩინეთს დაეხმარა შიმშილობისგან თავი დაეღწია, ინდოეთს კი საფრთხის არიდების საშუალება მისცა. 1965 წლიდან 1995 წლამდე, მიუხედავად მოსახლეობის ზრდისა, აზიაში ბრინჯის მოსავალი გაორმაგდა და სიღარიბე თითქმის განახევრდა.

აზიის ბრინჯის უზარმაზარი ბაზარი სწორედ ამ ტრიუმფის მემკვიდრეობაა. სახამებლიანი მარცვლეული, ამჟამად, მსოფლიოს მოსახლეობის ნახევარზე მეტის საკვების მთავარი წყაროა. აზიელები აწარმოებენ ბრინჯის 90%-ზე მეტს და მისგან იღებენ კალორიების მეოთხედზე მეტს. მოსავალზე მოთხოვნა კი სულ უფრო იმატებს აზიისა და აფრიკის მოსახლეობის ზრდის ფონზე. აფრიკა ბრინჯის კიდევ ერთი მსხვილი მომხმარებელია. ერთ-ერთი შეფასებით, 2050 წლისთვის მსოფლიოს თითქმის მესამედით მეტი ბრინჯის წარმოება დასჭირდება, ვიდრე დღეს, თუმცა ამის მიღწევა მეტად რთული ამოცანა ხდება.

მოთხოვნის ზრდის მიუხედავად, ბრინჯის წარმოება მკვეთრად იკლებს. გასული ათწლეულის განმავლობაში წელიწადში მოსავლიანობა 1%-ზე ნაკლებით იზრდებოდა, რაც წინა ათწლეულზე ბევრად ნაკლებია. ყველაზე დიდი შენელება დაფიქსირდა სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიაში, სადაც ინდონეზია და ფილიპინები 400 მილიონიანი მოსახლეობით, უკვე დიდი იმპორტიორები არიან. ამას ბევრი ახსნა აქვს. ურბანიზაციამ და ინდუსტრიალიზაციამ მუშახელი და სასოფლო-სამეურნეო მიწები მწირი გახადა. პესტიციდების, სასუქების და ირიგაციის გადაჭარბებულმა გამოყენებამ კი მოწამლა ნიადაგი და მიწისქვეშა წყლები. მაგრამ ყველაზე დიდი მიზეზს, შესაძლოა, გლობალური დათბობა წარმოადგენდეს.

ბრინჯი განსაკუთრებით მგრძნობიარეა ექსტრემალური კლიმატური პირობების მიმართ და ხშირად იზრდება ისეთ ადგილებში, სადაც ამ პრობლემის ეფექტები აშკარაა. შარშან ბრინჯის უმსხვილეს ექსპორტიორ ინდოეთში მუსონურმა წვიმებმა და გვალვამ მოსავლის შემცირება და ექსპორტის აკრძალვა გამოიწვია. დამანგრეველმა წყალდიდობამ პაკისტანში, რომელიც მეოთხე უდიდესი ექსპორტიორია, გაანადგურა ბრინჯის მოსავლის 15%.

ახლა კი ვითარება კიდევ უფრო უარესდება. ბრინჯის ინდუსტრია არა მხოლოდ კლიმატის ცვლილების მსხვერპლია, არამედ მისი გამომწვევიც. ის სათბურის გაზების უფრო დიდი წყაროა, ვიდრე ნებისმიერი საკვები, გარდა საქონლის ხორცისა. ბრინჯი მოჰყავთ დატბორილ მინდვრებში, რაც ქმნის იდეალურ პირობებს ბაქტერიებისთვის, რათა განვითარდეს ორგანული ნივთიერებების (ძირითადად, ბრინჯის ჩალის ნარჩენების) დაშლა და მეთანის გამოყოფა. ბრინჯის მცენარე ცუდად შეიწოვს აზოტოვან სასუქებს, რომლებსაც ხშირად ფერმერები ჭარბად იყენებენ, ეს კი აზოტის ოქსიდის გამოყოფას იწვევს.

ბრინჯის გადაჭარბებული მოხმარება ცუდია როგორც ადამიანებისთვის, ისე კლიმატისთვის. თეთრი ბრინჯი უფრო მეტად ასუქებს, ვიდრე პური ან სიმინდი და არც განსაკუთრებით ნოყიერია. სამხრეთ აზიაში ბრინჯით მდიდარი დიეტები დიაბეტის მაღალ მაჩვენებლებთან და არასრულფასოვან კვებასთანაა დაკავშირებული.

ბრინჯის ინდუსტრიაში კრიზისზე მეტყველებს გაეროს სურსათისა და სოფლის მეურნეობის ორგანიზაციის (FAO) ბოლო ანგარიშიც, რომლის მიხედვითახ, ზედიზედ 11 თვეა საკვები პროდუქტების საერთაშორისო ფასების საორიენტაციო ინდექსი მცირდება. 1-წლიან შუალედში, რუსეთის მიერ უკრაინაში შეჭრის შემდეგ, სიმინდის ფასები 13%-ით შემცირდა, ხორბლის კი 34%-ით. თუმცა ბრინჯის ფასი იზრდება და პროდუქტი წლიურად 17%-ითაა გაძვირებული.

ცნობისთვის, მსოფლიომ ბრინჯის კრიზისი 2008 წლის იანვარ-მაისის შუალედში უკვე გამოსცადა, როდესაც პროდუქტის ფასები დრამატულად, 300%-ით გაიზარდა და მხოლოდ დეკემბერში დასტაბილურდა. მაშინაც ფასის ზრდის გამომწვევი მიზეზი ექსპორტის შეზღუდვები და ნავთობის ფასების ზრდა იყო.

მსგავსი სიახლეები

საქართველოში მოსახლეობის რაოდენობა 3 694 600-მდე შემცირდა

2024 წლის 1-ლი იანვრის მდგომარეობით, საქართველოს მოსახლეობის რიცხოვნობამ 3 694 600 ათასი კაცი შეადგინა, რაც წინა წლის შესაბამისი პერიოდის მაჩვენებელთან შედარებით 1.1 პროცენტით ნაკლებია -  სტატისტიკის ეროვნული სამსახური 2023…

ქართველი ემიგრანტების რაოდენობა 62.2%-ით გაიზარდა

2023 წელს ქართველი ემიგრანტების რაოდენობა 62.2%-ით გაიზარდა- სტატისტიკის ეროვნული სამსახური საქსტატის მონაცემებით, 2023 წელს საქართველოდან ემიგრანტების რაოდენობამ ჯამში 245 064 კაცი შეადგინა, რაც 2012 წლიდან მოყოლებული…

საქართველოში სიცოცხლის მოსალოდნელი ხანგრძლივობა 75 წლამდე გაიზარდა

საქართველოში სიცოცხლის მოსალოდნელი ხანგრძლივობა 75 წლამდე გაიზარდა- სტატისტიკის ეროვნული სამსახური საქსტატის მონაცემებით, 2023 წელს, წინა წელთან შედარებით, სიცოცხლის მოსალოდნელი ხანგრძლივობა 1.3 ერთეულით გაიზარდა და 75 წელი…

საქართველოში ავტომობილების იმპორტი 31.3%-ით შემცირდა, ხოლო ექსპორტი 7.8%-ით გაიზარდა

საქართველოში მსუბუქი ავტომობილების იმპორტი იანვარ-მარტში 31.3%-ით შემცირდა, თუმცა მიუხედავად ამისა, იმპორტირებულ საქონელში კვლავ პირველ ადგილს იკავებს 443.8 მლნ აშშ დოლარით 197 მლნ-ით აღემატება, მეორე სასაქონლე ჯგუფს,…

10 წელიწადში 3,920,306,225 ლარის საგადასახადო დავალიანება ჩამოიწერა

2014 წლის 25 დეკემბრიდან 2024 წლის 21 აპრილამდე, განახორციელდა ჯამში 3,920,306,225 ლარის საგადასახადო დავალიანების ჩამოწერა, -  ფინანსთა სამინისტრო სამინისტროს მიერ გავრცელებული ინფორმაციით, საგადასახადო დავალიანების ჩამოწერა…

მეტის ჩატვირთვა იტვირთება...პოსტები აღარ მოიძებნა
error: Content is protected !!