უკრაინა მსოფლიოში მარცვლეულს ერთ-ერთი უმსხივესი მწარმოებელია. უკრაინა მსოფლიო ხორბლის 10%-ს, სიმინდის 16%-ს და მზესუმზირას ზეთის ნახევარს აწარმოებს. თუმცა ომმა პროდუქციის გატანა გაართულა. ომამდე ქვეყანას 6 მლნ ტონამდე მარცვლეული გაჰქონდა ექსპორტზე ყოველთვიურად, მისი უმეტესობა კი შავი ზღვის პორტებით. რუსულმა საზღვაო ბლოკადამ კი ვაჭრობა შეაფერხა. რკინიგზას, სამანქანო და სამდინარო გზას მხოლოდ 2 მლნ ტონის გატარება შეუძლია თვეში. მარაგები იზრდება, ეს კი პრობლემას ამძაფრებს. ზამთარში დათესილი ხორბალი უკვე ასაღებია, მაგრამ უკრაინის მარცვლეულის შესანახი საწყობები თავდასხმების შედეგადაა დაზიანებული ან რუსეთის მიერ ოკუპირებულ ტერიტორიაზეა. ქვეყანას უკვე 20 მლნ ტონამდე მარცვლეული აქვს ბლოკირებული – რას მოუხერხებენ ფერმერები ახალ მოსავალს?
უკრაინის ზოგიერთ რეგიონებში ფერმერებმა უკვე დაიწყეს მოსავლის აღება. მიუხედავად იმისა, რომ წელს წარმოება ერთი მესამედით შემცირდება, ქვეყნის მარცვლეულის ასოციაცია მაინც მოელის 26 მლნ ტონა სიმინდის, 19 მლნ ტონა ხორბლის, 7 მლნ ტონა ქერის და 13 მლნ ტონა ზეთოვანი კულტურების მოსავალს.
ზოგიერთი ფერმერი ამჯობინებს მარცვლეულის დაგროვებას იმ იმედით, რომ საბოლოოდ პორტები გაიხსნება, ვიდრე პოლონეთსა და რუმინეთში ტრანზიტის ხარჯები მოემატოს. ხელისუფლების გამოთვლებით, უკრაინაში წელს 10-15 მლნ ტონით ნაკლები მარაგი იქნება. მარცვლეულის ასოციაციაში კი ფიქრობენ, რომ ეს რიცხვი კიდევ უფრო მაღალი, 25 მლნ ტონა იქნება.
შენახვის გარეშე, მოსავალი შეიძლება დალპეს ან მოიპარონ. ამის თავიდან ასარიდებლად, ფერმერები იყენებენ სპეციალურ ჩანთებს – გრძელ პოლიურეთანის სახელოებს, რომელთაც 200 ტონა მარცვლეულის შენახვა შეუძლიათ. სოფლის მეურნეობის მინისტრის მოადგილის, ტარას ვისოცკის თანახმად, მთელი მოსავლის შესანახად 50,000 ამგვარი ჩანთა იქნება საჭირო. ხელისუფლებას დაკვეთილი აქვს მოძრავი შესანახი დანადგარებიც, რომლების განთავსება ნაკვეთშივე შეიძლება მარცვლეულის პარაზიტებისგან დასაცავად. მცირე მეწარმეები ადგილს საწყობებში ქირაობენ, თუმცა, ხშირ შემთხვევაში, ისინი სახელმწიფოს მიერ სერტიფიცირებული არაა და არც სპეციალური საშრობი მანქანებია განთავსებული, რამაც შესაძლოა, მოსავალი გააფუჭოს. სიმინდის დატოვება, ზამთრის განმავლობაში, ნაკვეთშივეა შესაძლებელი, თუმცა ხარისხის კლების რისკი იმატებს.
დასავლური ქვეყნები, რომლებიც ახლა ებრძვიან საკვების ფასების მკვეთრ ზრდას, უკრაინას დახმარებას სთავაზობენ. 14 ივნისს ამერიკის პრეზიდენტმა, ჯო ბაიდენმა, პირობა დადო, რომ ააშენებდა დროებით საწყობებს უკრაინისა და პოლონეთის საზღვარზე. ეს შესაძლოა, გარკვეული შვება იყოს სიმინდის მოსავლის ასაღებად, რომელიც სექტემბრიდან იწყება, თუმცა, როგორც ვისოცკი ამბობს, ახლა მთავარი გამოწვევა საზღვრის ფიზიკურად გადაკვეთაა.
თუმცა ეს მექანიზმები ძვირია და არა საკმარისი. მაღალი ლოჯისტიკური დანახარჯების გამო, უკრაინელი ფერმერები ფიქრობენ, დათესონ უფრო მომგებიანი სახეობები. ექსპორტით მიღებული შემოსავლის შეწყვეტასა და სასუქის ფასების ზრდასთან ერთად, ომმა ფერმერებს განადგურებული ტექნიკა დაუტოვა და მათი ნაკვეთები ოკუპირებულ ტერიტორიაზე მოაქცია.
წყარო: The Economist
